Teknoloji
ve BiliÅŸim Hukuku
Ä°stanbul'da hizmet veren avukatlık ve hukuki danışmanlık büromuz teknoloji ve biliÅŸim hukuku çerçevesinde kalan tüm uyuÅŸmazlıklar açısından gerek internet ortamında hakları ihlal edilen kimselere gerek elektronik ortamda ticaret gerçekleÅŸtiren ve sözleÅŸme akdedecek kiÅŸi ve ÅŸirketlere gerekse “start-up” hukuku açısından hukuki danışmanlık isteyen start-up giriÅŸimcilerine danışmanlık hizmeti vermektedir.
​
Bu hukuk dalı, en genç hukuk disiplinlerinden birisi olmasının yanı sıra aynı zamanda dinamik yapısıyla devamlı deÄŸiÅŸmekte ve geliÅŸmektedir. Bu kapsamda klasik hukuk dallarında alışılmamış yeni hukuki imkanlar ve sorunlar ortaya çıkmaktadır. ÖrneÄŸin blokzincir teknolojisi ile ortaya konan sanal düzlemde geçerli olacak hukukun, blokzincir kullanıcılarının yetkilerinin belirlendiÄŸi kod ile mi olacağı yoksa bu düzlemde de gerçek hayatta meri normların mı uygulanması gerektiÄŸi (code is law veya code as law) son yıllarda teknoloji alanında karşılaşılan en büyük sorunlardan birisi olmuÅŸtur.
Start-up Hukuku Nedir?
Sanal Zorbalık (cyberbullying) Nedir?
Israrlı Takip (stalking) Nedir?
Özel Nitelikli Yazışma ve FotoÄŸraf gibi KiÅŸisel Verilerin Ä°fÅŸa Edilmesine veya Bu Yönde Åžantaj yapılmasına Karşı Ne Yapılabilir?
İnternetteki Veriler Nasıl Delil Olarak Kullanılır?
Özellikle internet yayınları açısından özel hayatın gizliliÄŸine saygı hakkı veya kiÅŸisel verilerin korunması hakkı gibi temel hak ve özgürlüklerin ihlal edilmesi gündeme gelebilmektedir. Yine aynı ÅŸekilde internet üzerinden yapılan yayınlar vasıtasıyla tasarım, konsept veya marka gibi fikri ve sınai hakların ihlal edilmesi günbegün kolaylaÅŸmaktadır. Bu açılardan gündeme gelebilecek biliÅŸim suçları, biliÅŸim hukukunun önemli alt baÅŸlıklarından birisidir.
​
Öte yandan akıllı telefonlardan eriÅŸebilen internet hizmetleri ve telefon uygulamalarının sayısı arttıkça, teknoloji ve hukukun etkileÅŸimi de artmıştır. Bu baÄŸlamda, özellikle elektronik ortamda akdedilen sözleÅŸmeler ve kiÅŸilerin anlık konumlarına kadar tüm kiÅŸisel verilerini kaydeden uygulamalarla biliÅŸim ve teknoloji hukuku; kamu ve özel hukukun birçok disiplinini aynı anda ilgilendiren sorunlara çözüm arandığı bir hukuk dalı olmuÅŸtur. Nitekim internet altyapısının regülasyonu idare hukukunu ilgilendirirken teknolojik kanallardan gerçekleÅŸtirilen sanal zorbalık fiilleri ceza hukuku ve medeni hukuku; eriÅŸime engellenen internet sayfaları anayasa hukuku ile insan hakları hukukunu ilgilendirirken elektronik ortamda gerçekleÅŸtirilen satışlar tüketici hukukunu; blokzincir teknolojisinin kullanıldığı varlık transferi veya akıllı sözleÅŸmeler ise hem vergi hukukunu hem de sözleÅŸmeler hukukunu ilgilendirebilmektedir.
Ä°nternet Üzerinden Dolandırıcılık Nedir?
Genel bir özet yapıldığında teknoloji ve biliÅŸim hukuku üst baÅŸlığı altında deÄŸerlendirilebilecek dallar ve olgular arasında akıllı sözleÅŸmeler, teknoloji transfer sözleÅŸmeleri, internet hukuku, kiÅŸisel verilerin korunması hukuku, dijital kıymetli evrak hukuku, elektronik tebligat hukuku, biliÅŸim suçları, e-spor, dijital saÄŸlık uygulamaları, blokzincir temelli sistemler, yapay zeka, büyük veri (big data) ve nesnelerin interneti (internet of things) gibi alt baÅŸlıklar sıralanabilir.
​
BiliÅŸim ve teknoloji hukukunda çalışacak avukatların dijital delillere iliÅŸkin ISO 27050, ISO 27041, ISO 27037 ve ISO 27043; bilgi güvenliÄŸine iliÅŸkin ISO 27001 ve mahremiyete iliÅŸkin ISO 27701 olmak üzere birçok standardı, hukuki danışmanlık ve avukatlık faaliyetlerinde kullanması gerekebilmektedir.
​
BiliÅŸim ve teknoloji hukukunda faaliyet gösteren avukatların, özellikle internet ortamında karşılaşılan taciz, hakaret veya deÄŸiÅŸik sanal zorbalık örneklerine karşı baÅŸlatılacak veya internet ortamında ifade özgürlüÄŸüne iliÅŸkin kısıtlamalarla ilgili gerçekleÅŸtirecekleri avukatlık faaliyetleri kapsamında SCOTUS tarafından görülen Reno v. ACLU ve AÄ°HM’de görülen Yıldırım v. Türkiye kararları gibi birçok uluslararası organ içtihadından faydalanmalıdır. Yahut bir ticari ÅŸirketin ya da giriÅŸimcinin kendi kurduÄŸu dijital platformunu veya YouTube gibi platformlarda gerçekleÅŸtirdiÄŸi yayınları ya da düzenlediÄŸi internet sayfasını kullanan/izleyen kiÅŸilerin kendi arasında iÅŸlediÄŸi suçlar açısından sorumluluÄŸu olup olmadığı konusundaki çalışmaların, AÄ°HM’in Delfi AS v. Estonya kararına atıfla gerçekleÅŸtirilmesi gerekecektir. Unutulma hakkı açısından çalışacak avukatların EUCJ tarafından görülen Google v. Ä°spanya davasına hakim olması gerekirken fikri ve sınai hakların dijital ortamda korunması açısından bakılacak karar ise aynı mahkemede görülen L’Oreal davası olacaktır.
BiliÅŸim hukukunun, ceza hukuku ile kesiÅŸtiÄŸi noktalar arasında Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) düzenlenen BiliÅŸim sistemine girme (Madde 243); Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya deÄŸiÅŸtirme (Madde 244); Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması (Madde 245); Yasak cihaz veya programlar (Madde 245A) ve Tüzel kiÅŸiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması (Madde 246) isimli maddeler vardır. Keza yine TCK’da düzenlenen KiÅŸisel verilerin kaydedilmesi (Madde 135); Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme (Madde 136); Verileri yok etmeme (Madde 138); HaberleÅŸmenin gizliliÄŸinin ihlali suçu (Madde 132), Hakaret (Madde 125); HaberleÅŸmenin engellenmesi suçu (Madde 124); BiliÅŸim sisteminin kullanılması yoluyla iÅŸlenen hırsızlık suçu (Madde 142/2-e) ve BiliÅŸim sisteminin kullanılması yoluyla iÅŸlenen dolandırıcılık suçu (Madde 158/1-f) da biliÅŸim hukukunu ve “start-up” adı ile bilinen giriÅŸimleri ilgilendirmektedir.
​
Bu açıdan sadece Türk hukukunda deÄŸil, uluslararası hukuk düzleminde de birçok geliÅŸme olmaktadır. Bunlar arasında Türkiye açısından 2015 yılında baÄŸlayıcılık kazanan Avrupa Konseyi Siber Suç SözleÅŸmesine göre Türkiye’nin ceza kanununda Yasadışı eriÅŸim, yasadışı araya girme, verilere müdahale, sisteme müdahale, cihazların kötüye kullanımı (Madde 2-6); Bilgisayarla baÄŸlantılı sahtecilik, bilgisayarla baÄŸlantılı dolandırıcılık (Madde 7-8); Çocuk pornografisiyle baÄŸlantılı suçlar (Madde 9) ve Telif hakkı ve bununla baÄŸlantılı hakların ihlaline iliÅŸkin suçlar (Madde 10) açısından suç normları ihdas etmesi gerekmektedir. Keza aynı sözleÅŸmenin Türkiye tarafından 2016 yılında imzalanmakla beraber henüz onaylama iÅŸleminin yapılmadığı Irkçı ve Yabancı DüÅŸmanlığı Vakalarının Suç Unsuru Haline Getirilmesine Dair protokolü uyarınca söz konusu sözleÅŸmenin baÄŸlayıcılık kazanmasından sonra Türkiye’nin ırkçı ve yabancı düÅŸmanı materyallerin bilgisayar sistemlerinden yayılması, bu kapsamda tehdit veya hakaretler bulunulması gibi hareketler açısından da suç normu oluÅŸturması gerekecektir.
​
Avukatlık ve hukuki danışmanlık büromuz, teknoloji ve biliÅŸim hukukuna iliÅŸkin her türlü hukuki uyuÅŸmazlık açısından faaliyet göstermekle beraber uygulamada en sık karşılaşılan sorunlar açısından kiÅŸisel verilerin korunması, özel hayatın gizliliÄŸine saygı veya ifade özgürlüÄŸü gibi hakların dijital ortam korunması faaliyetlerini sıklıkla yürütmektedir. Bu aÅŸamalarda müvekkillere verdiÄŸimiz önemli hizmetlerden birisi, dijital delillerin usulüne uygun ÅŸekilde tespit edilmesi ve bunların yargı makamları önünde hukuka uygun ÅŸekilde ispat sürecinde kullanılması olmaktadır.
BiliÅŸim ve teknolojik hukukunda çalışan avukatlık büromuz, vekilliÄŸini üstlendiÄŸi teknoloji ÅŸirketleri ile yakın çalışma iliÅŸkisine girmiÅŸ olup hem yeni kurulan teknoloji ÅŸirketleri açısından hem de start-up giriÅŸimleri açısından mevzuata uyum ve hukuki altyapının kurulabilmesi için hukuk danışmanlığı hizmeti vermektedir. Bu kapsamdaki hizmetlerimizin arasında söz konusu start-up ve teknoloji ÅŸirketlerin hibe ve fon baÅŸvurularının yapılması, start-up ve teknoloji ÅŸirketlerinin fikri mülkiyet hukuku (fikri ve sınai hakları hukuku) kapsamında kalan menfaatlerinin korunması, start-up ve teknoloji ÅŸirketlerinin internet açısından yapılacak yatırımların hukuka uygunluÄŸunun saÄŸlanması gibi hizmetler de bulunmaktadır.
​
Yine biliÅŸim ve teknoloji alanında yapılacak yatırımlar ve geliÅŸtirilecek uygulamalar açısından Bitcoin ve Etherium gibi blokzincir teknolojileriyle gerçekleÅŸtirilecek ödemelerin ve akıllı sözleÅŸmelerin güvenliÄŸinin temini, elektronik para sistemleri açısından danışmanlık verilmesi, kiÅŸisel verilerin korunması, üyelik ya da kullanıcı sözleÅŸmelerinin hazırlanması, gizlilik, çerez (cookie) politikalarının yazılması ve ihtiyaç duyulan bilgilendirme formlarının hazırlanması gibi hizmetler de biliÅŸim hukuku alanında çalışan avukatlarımız tarafından gerçekleÅŸtirilmektedir.
​
BiliÅŸim alanında avukatlarımızın tecrübe sahibi olduÄŸu davalar arasında kiÅŸilik haklarına internet ortamında saldırılması veya sanal zorbalık nedenli tespit, tazminat ve ceza davaları; baÅŸta Facebook, Twitter ve Instagram olmak üzere sosyal medya kanalıyla iÅŸlenen ÅŸantaj, hakaret veya iftira gibi kiÅŸilik haklarını ihlal eden içeriklerin uluslararası hukuk kapsamında durdurulması; eriÅŸimin engellenmesi tedbir ve davaları, bilgisayar aracılığıyla dolandırıcılık davaları, bilgisayar aracılığıyla sahtecilik davaları, unutulma hakkının kullanılabilmesi için idari tedbir talebi veya davaları, e-ticaret sözleÅŸmelerinin hazırlanması ve bunlara aykırılıktan açılacak davalar bulunmaktadır.
​
Gerek ÅŸirketler gerekse özel ÅŸahıslar açısından internette yayılan itibarsızlaÅŸtırıcı ya da hakaret veya küçük düÅŸürücü ifadeler içeren yayınların internetten içerik kaldırma veya internetten eriÅŸim engelleme iÅŸlemlerini de biliÅŸim hukuku alanında çalışan avukatlarımız müvekkilleri adına gerçekleÅŸtirmektedir. Özellikle ısrarlı takip veya sanal zorbalık gibi dijital ÅŸiddet olgularında TCK kapsamında birçok suç iÅŸlenebilmekte ve bireylerin bu çerçevede kendilerini savunması için birçok hukuki imkan bulunmaktadır. Bu açıdan, internet ortamında sürekli olarak mesaj alan veya adına onlarca sosyal medya profili oluÅŸturulan bireylerin kullanabileceÄŸi birçok hukuki imkan vardır. Keza özel hayatın gizliliÄŸi hakkı kapsamında ve kiÅŸisel veri niteliÄŸinde olan WhatsApp görüÅŸmelerinin veya özel video ve fotoÄŸraflarının internet üzerinden ifÅŸa edilmesi gibi hareketler de cezai yaptırım gerektiren önemli suçları oluÅŸturmakta ve bu içeriklerin internet ortamından kaldırılması mümkün haldedir.
​
BiliÅŸim suçlarının iÅŸlendiÄŸi veya hukukun internet üzerinden ihlal edildiÄŸi durumlarda en önemli sorunlardan birisi, hukuka uygun yöntemlerden kabul edilebilir delile eriÅŸme aÅŸamasında ortaya çıkmaktadır. BiliÅŸim hukukunda çalışan avukatlar bu aÅŸamada IP adreslerinin belirlenmesi için servis saÄŸlayıcılarla temasa geçmekte, e-tespit gibi uygulamalara baÅŸvurmakta ve anlaÅŸması olduÄŸu uzman bilirkiÅŸilerin yardımını almaktadır.
​
​
Mevzuatımızda "bilişim avukatı" yahut "uzman bilişim avukatı" şeklinde unvanlar bulunmakta mıdır?
​
​Avukatlık Kanunu’nun ve avukatlıkla ilgili mevzuatımızın hiçbir yerinde “biliÅŸim avukatı” veya “uzman biliÅŸim avukatı” unvanları yoktur. ÇeÅŸitli internet sayfalarında geçen “biliÅŸim suçu avukatı” veya “internet avukatı” gibi tabirlerin herhangi bir hukuki dayanağı yoktur.
​
Avukatlar herhangi bir uzmanlık sınavına ya da programına devam etmeden dört yıllık hukuk fakültesi eÄŸitiminin ardından bir yıllık stajlarını bitirdikten sonra ikamet ettikleri ilin barosuna baÅŸvurarak avukatlık ruhsatı talebinde bulunmaktadır. Barolarda gerçekleÅŸtirilen mesleki eÄŸitimin de tamamlanmasının ardından, avukatın faaliyet göstereceÄŸi ile göre ve bu ildeki baro yönetiminin belirlediÄŸi usullere göre avukatın baroya kabulü süreci baro tarafından baÅŸlatılmaktadır. Bu süreç, Adalet Bakanlığının müstakbel avukatın dosyasının üzerinde gerçekleÅŸtirdiÄŸi inceleme neticesinde verdiÄŸi onay ile devam etmekte ve avukatlar bu surette ruhsat almaktadır.
​
ÖrneÄŸin, Ä°stanbul’da avukat olup ceza hukuku alanında faaliyet göstermek isteyen hukuk fakültesi mezunları, yasal staj süresi içinde Ä°stanbul Barosu staj eÄŸitim programına devam etmekte ve sürenin sonunda herhangi bir hukuk alanında sınav yahut mülakat olmaksızın avukat olabilmektedir. Öte yandan baÅŸta Ankara’da avukat olmak isteyen ve Bursa’da avukat olmak isteyen hukuk fakülteleri mezunları olmak üzere bazı il baroları, hukuk fakültesi mezunlarının avukat olarak baroya kaydının yapılabilmesi için adaylara mülakat yapabilmektedir. Fakat bu mülakat da genel bir nitelik taşımakta ve hukukun tüm alanları üzerine olmaktadır. Avukatlık Kanunu’nda 2019 yılında yapılan deÄŸiÅŸikliklerle beraber ilk kez 2020-2021 döneminde hukuk fakültelerine kayıt yaptırmış öÄŸrenciler, fakültelerinden mezun olduktan sonra avukat olabilmek için Hukuk Mesleklerine GiriÅŸ Sınavı’na girecekler ve bu sınavda da hukukun tüm alanlarını ilgilendirir sınava tabi tutulacaktır.
​
Dolayısıyla, halihazırda, ne Ä°stanbul Barosu’nda ne Adalet Bakanlığında ne de Türkiye Barolar BirliÄŸi nezdinde herhangi bir hukuk dalı için “uzman avukat” unvanı verilmektedir. Avukatlar hukukun her alanında faaliyet gösterebilmekte ve bunun için hiçbir unvan sahibi olmaları gerekmemektedir.
​
Avukatların ÅŸahsi faaliyetlerini nitelerken “uzman biliÅŸim avukatı”, “uzman internet avukatı” veya “Ä°stanbul biliÅŸim avukatı” gibi sıfatları kullanmalarının herhangi bir karşılığı yoktur. Bununla beraber, galat-ı meÅŸhur lügat-i fasihten evladır sözünün bir yansıması olarak avukatların kendi aralarında uzmanlık unvanlarını kullandığı düÅŸüncesinden hareketle hukuki danışmanlık arayan bireylerin, alanlarda uzman avukatlara eriÅŸmek için bu unvan ile avukat aradığı görülmektedir.
Teknoloji Hukuku veya BiliÅŸim Hukuku açısından aklınıza takılan herhangi bir soru veya halihazırda taraf olduÄŸunuz uyuÅŸmazlık hakkında danışmanlık almak isterseniz, faaliyetlerinin ana merkezi Ä°stanbul'da olan ve BiliÅŸim Hukuku alanında tecrübeli avukat kadromuz ile Ä°stanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan avukatlık büromuzda sizleri beklemekteyiz.